Waarom ‘circulair’ veel meer is dan een hippe term
Woorden als circulair en duurzaam vliegen je om de oren, maar wat betekenen ze nou eigenlijk écht? Tegenwoordig claimen bijna alle bedrijven dat ze zich ermee bezighouden en roept zelfs Shell dat duurzaamheid voor hen belangrijk is. Deze week staat circulariteit vol in de aandacht, omdat het de week van de circulaire economie is. Maar wat betekent het als je circulair bent en wanneer is iets nou écht duurzaam? Ik dompelde me onder in de wereld van de circulaire economie en zet het even voor je op een rijtje.
Van belasten naar ontlasten
In een circulaire economie wordt ernaar gestreefd om kringlopen te kunnen sluiten. Dit houdt in dat grondstoffen na de levensduur van producten niet worden vernietigd, maar oneindig opnieuw gebruikt kunnen worden. Bijvoorbeeld door ze uit elkaar te halen en her te gebruiken of tot grondstof terug te brengen. Zo kun je van een vlag een jurk maken (zoals de dames van het naaiatelier in de Recycle Boulevard doen), van vazen een lamp (The Upcycle Collection) en een oude kast terugbrengen tot planken (Stadshout Leeuwarden). Je bedenkt dan steeds een nieuwe functie voor dezelfde grondstof, waardoor je het kunt blijven gebruiken. Het woord ‘circulair’ zegt het eigenlijk al: het cirkeltje rond maken en houden. Het doel hiervan is dat de aarde niet méér belast wordt, maar juist wordt ontlast. Dat we met de aarde gaan samenwerken, in plaats van deze te verwerken. Zoiets als afval bestaat dan niet meer, omdat het wordt gezien als een grondstof. Zo kan wat voor de één iets ouds is, voor de ander weer iets nieuws zijn.
Veel meer dan hippe termen
Tegenwoordig zijn termen als ‘circulair’, ‘duurzaam’ of ‘groen’ hip. Er zijn dan ook ontzettend veel bedrijven die zichzelf zo noemen. Dat staat mooi en verkoopt beter, dus wordt ook veel gebruikt door niet-duurzame bedrijven. Wanneer dit als marketingterm wordt gebruikt om beter te verkopen, terwijl het bedrijf eigenlijk helemaal niet duurzaam is, noem je dat greenwashing. Dat ‘circulair’ en ‘duurzaam’ veel meer is dan een marketingterm legt John Vernooij, voorzitter van Circulair Friesland en directeur van Omrin uit: “Circulariteit is een visie over hoe je om wil gaan met de wereld om je heen. Het is een visie van hoe je in het leven staat. Het uit zich in hoe je omgaat met: de natuur, de spullen die je koopt en weggooit, de energie en de mensen om je heen. Het gaat erom dat wat je gebruikt geen belasting voor de aarde is.”
Winst voor de één, verlies voor de ander
Recht tegenover de circulaire economie staat de lineaire economie. Hierin draait alles om winst maken en dat gaat vaak ten koste van iets anders. Er is dus bijna altijd een onbalans. Wij kunnen in luxe leven en hebben winst, maar ergens in de kringloop betekent het vaak verlies van bijvoorbeeld bossen of leidt het tot armoede voor mensen die extreem lage lonen krijgen. Voorbeelden hiervan zijn fast fashion, waarbij wij goedkope kleding kunnen kopen dat in lagelonenlanden wordt gemaakt in gevaarlijke en ongezonde omstandigheden voor een mini-loon. Maar ook de geplande levensduur van producten, die zo gemaakt zijn dat ze kapot gaan en dan niet te repareren zijn. Dit soort voorbeelden brengen de aarde in onbalans. John Vernooij: “De lineaire economie is niet vol te houden. Als je steeds meer van de aarde neemt dan je teruggeeft, houdt het een keer op. Daarom moeten we anders gaan nadenken. Het doel van circulair ondernemen is dat wat je neemt van de aarde, dat ook teruggeeft. Daar moet een evenwicht in zijn, dan kan de aarde blijven bestaan.” In een circulaire economie wordt de balans juist hersteld en zelfs verbeterd. Circulariteit gaat erom dat je juist een positieve impact op de wereld maakt. Dat is een ander soort winst. Het gaat dan niet meer alleen om waarde als cijfers en geld, maar échte toegevoegde waarde.
Hoe kun je zelf een positieve impact maken?
Naast producten te recyclen, ze een nieuwe functie te geven of tweedehands spullen aan te schaffen bij de kringloopwinkel zijn er veel dingen die je kunt doen om zelf circulair te kunnen leven. John Vernooij geeft de volgende tips: “ Circulair worden kun je het beste stap voor stap doen. Vraag jezelf af: wat kan ik doen? Begin bijvoorbeeld met LED-verlichting, dan verbruik je veel minder energie. Dan wordt het duurzamer en goedkoper. Ga je afval scheiden, zodat het kan worden recycled. Neem zonnepanelen of ga op groen gas rijden, dat wordt namelijk van afval gemaakt en is een duurzame brandstof. Of neem je eigen tas mee naar de groenteman. Eet niet de boontjes die uit Marokko komen, maar de broccoli die uit Nederland komt. Dan kost het veel minder CO2-uitstoot. Als je het eenmaal in gang gezet hebt, zie je dat je steeds makkelijker de volgende stap kunt bedenken en kunt zetten om circulairder te worden. Deel het ook met anderen, zodat je het samen kan doen. Circulariteit is niet iets wat je in je eentje kan oplossen, daar hebben we elkaar voor nodig.” Als we samen onze bijdragen leveren kunnen we met elkaar het cirkeltje rond maken!
Over deze blog:
Geschreven door blogger Danita Vellinga (stagiair Estafette)
Foto: Julia Zandstra